Religie en rituelen

RELIGIE EN RITUELEN
Het is hard werken hier in Bhutan, we gaan bijtijds op pad en doen dan de hele dag indrukken op. ’s Avonds zijn we moe en hebben dan weinig energie om alle indrukken te verwerken laat staan op te schrijven. We hebben onze gids daarom ook maar gevraagd om wat later weg te gaan en wat eerder te stoppen. Meer kwaliteit dan kwantiteit. Hij had er in het begin wat moeite mee om dit te snappen, maar merkt nu dat het voor hem en de chauffeur ook relaxter is.

Op onze dagtrips ontdekken we dat het leven in Bhutan doorspekt is met religie en rituelen. Bijna alles heeft een betekenis en overal zit wel een verhaal achter. Enkele voorbeelden:
• Onderweg van Paro naar Thimphu kwamen we bij een driesprong van rivieren. Rondom deze driesprong staan 3 heuvels met daarboven 3 hemelen, een slecht teken in Bhutan (3x3). Om dit te elimineren zijn er 3 stupa’s bij deze driesprong gebouwd, een Tibetaanse, een Nepalese en een Bhutanese. Hiermee zou het ongeluk afgewend moeten zijn.
• Recentelijk kwamen er bij Boeddhistische geestelijken signalen binnen dat de wereld in nood was (waar ze niet helemaal ongelijk in hebben zie global warming, economische crisis, voedsel crisis, etc.). Om dit onheil af te wenden moest er een hele grote Boeddha gebouwd worden, de vraag was alleen waar? De Lama’s gingen aan het werk en na uitgebreide studie kwam er een plek in de heuvels rond Thimphu uit hun onderzoek. Geldschieters werden gevonden in Singapore en Taiwan. En zo staat er nu, met uitzicht over Thimphu , een 55 meter hoge goudkleurige Boeddha die over de hele stad uitkijkt. De binnenkant wordt een tempel en in zijn hoofd komt een conferentiekamer voor Lama’s. Hoewel de Boeddha nog niet helemaal af is vielen wij bij het aanschouwen ervan steil achterover. Wat een vriendelijk glimlachend fantastisch bouwwerk. Het onheil over de wereld is afgewend en Bhutan is een toeristische attractie van formaat rijker. Zo snijdt het mes aan twee kanten.
• In Thimphu staat de stupa ter nagedachtenis aan de derde koning van Bhutan (de huidige koning is de vijfde, de derde is dus zijn opa). Vanwege een heilige dag was het er, toen wij er waren, erg druk. Mensen liepen om de stupa heen om zich schoon te wassen van zonden. Om ook wat zonden kwijt te raken sloten we ons bij de stoet mensen aan en liepen drie keer om de stupa. Na een zegening door een monnik en wat geld bij een de bedelaars aan de pport achtergelaten te hebben, verlieten we heerlijk schoon en fris, ontdaan van zonden het stupaplein.
• In Thimphu is een dierentuin (het wordt ‘Zoo’ genoemd, maar heeft in onze ogen meer weg van een hertenkamp). Hier lopen geen neushoorns en olifanten maar enkele herten en een ‘Takin’. Dit zoogdier heeft het lichaam van een yak en het hoofd van een geit en komt alleen in het Himalayagebied voor. Helaas is de Takin bedreigd vandaar dat hij in de dierentuin gehouden wordt. Volgens de Bhutanezen is de Takin niet een speling van de evolutie, maar de daad van een groot Lama, ‘Divine Madman’, die we nog vaker op onze reis door Bhutan zullen tegenkomen. Divine Madman hield wel van een grapje en het verhaal wil dat hij een yak en een geit opat en daarna de schedel van de geit op het skelet van de yak plaatste. De Takin was geboren. Dit dier is uitgeroepen tot het nationale dier van Bhutan.
Zo vertelt onze gids Dhendup ons dagelijks vele verhalen en gebruiken van de Bhutanese cultuur.

STOPLICHTEN IN BHUTAN
Hier kunnen we kort over zijn: ze zijn er niet. Enkele jaren geleden was er één verkeerslicht in het centrum van hoofdstad Timphu. Omdat de bevolking dit te onpersoonlijk vond is het vervangen door een agent die het verkeer regelt. Zie foto.

HET THIMPHU FESTIVAL
Bhutan bestaat uit 21 districten. Jaarlijks zijn er in elk district festivals. Deze festivals bestaan uit rituele dansen, waarmee demonen worden verdreven.
Wij hadden het geluk om in Thimphu te zijn ten tijde van zo’n festival. Het festival van Thimphu duurt maar liefst drie dagen en de hele stad loopt uit om het bij te wonen. De Bhutanese bevolking is verplicht om tijdens het festival traditionele kleding te dragen. Toeristen mogen in hun westerse ouitfit. Het word echter zeer gewaardeerd als toeristen, uit respect voor de Bhutanese gebruiken of omdat ze het gewoon leuk vinden, ook in traditionele kleding naar het festival gaan. De vrouwen dragen een ‘kira’ en de mannen een ‘gho’.
Een kira is is een traditionele rok met bijpassend jasje en een gho een groot kledingstuk gemaakt van traditionele stof die, wanneer je aangekleed bent, er als een soort kimono uitziet. Onze gids en chauffeur lopen altijd in een gho, dit is voor hen een verplichting.
Véronique had de dag voordat we naar het festival gingen al een kira aangeschaft. Voor Herman had de gids nog wel een gho thuis liggen. Aangezien een gho er met gympies of Croqs niet uitziet, had de gids ook nog voor een paar Dzengis Khan-achtige laarzen gezorgd.
’s Morgens voor vertrek naar het festival hielp onze chauffeur Uygen Herman aankleden. Een hele klus. Met Véronique in de kira zagen we er uit als een echt Bhutanees paar en konden we naar het festival. Op het festivalterrein moesten we beide ook nog een sjerp om voordat we ons in het stadion konden begeven. Hier wachtte ons een enorme happening. Het was er erg druk, de muziek was mooi, de dansen prachtig en de clowns lachwekkend, maar het mooist was toch wel de Bhutanese bevolking. Allemaal gekleed in hun mooiste kira of gho is het zien en gezien worden. De meisjes kijken mooi, de jongens stoer en beide kijken naar elkaar. Niks anders dan bij ons.

Het festival was leuk maar ook erg heet. Door de drukte waren alle plekjes met schaduw al ingenomen en van de plekjes die er nog wel waren zag je niets. Na een tijdje zijn we dan ook weer weg gegaan. In de stad hebben we een lunch genomen en daarna hebben we nog een bzoek aan de Botanische tuinen van Thimphu gebracht. Naast de mooie planten en bloemen ook een mooie gelegenheid om van onszelf met traditioneel kostuum wat statieprotretten te maken.

Het was weer een mooie dag.

Tot zover dan, läzhimbe jön.