Op bezoek bij de Himba

“Hier links afslaan.”
“Waar?”
“Gewoon hier.”
Op instructie van onze gids K.K. verlieten we de asfaltweg en met enige moeite onderscheidden we even later een pad. We waren op weg naar een Himba dorp om kennis te maken met de Himba mensen die nog op traditionele wijze leven.

K.K. werkt voor het Kaoko Info Centre. Dit centrum wordt zowel door onze reisorganisatie ‘Explore Namibia’, Ada Rosman-Kleinjan auteur van het boek ’ In Namibië’ en de reisgids Lonely Planet aangeraden als je een bezoek aan de Himba mensen wilt brengen. Het Kaoko Info Centre (Kaokoland is de streek waar we ons op dat moment bevinden) is gevestigd in een klein geel gebouwtje aan de rand van de stad Opuwo. We waren gewaarschuwd dat het moeilijk te vinden was en we reden er in eerste instantie inderdaad aan voorbij. Het hielp dat we wisten dat het geel was, want het was een heel klein gebouwtje dat van de weg af lag. Intussen was het 5 uur ’s middags en het centrum was gesloten. De volgende ochtend nog maar eens geprobeerd en toen was K.K. er wel. We kwamen overeen dat hij die middag met ons mee zou gaan om een bezoek aan een Himba dorp te brengen. We keken erg uit naar dit bezoek en hadden onze route door Namibië er op aangepast.

Toen we ’s middags weer naar het kleine gele gebouwtje reden, zagen we dat er een Toyota met tent op het dak voor de deur stond. Deze bleek van het Nederlandse stel te zijn dat we op Xaragu campsite ontmoet hadden. Zij waren net aangekomen en zouden de volgende dag een bezoek aan een Himba dorp brengen. Het was heel leuk en gezellig om met hen de laatste nieuwtjes uit te wisselen en K.K. had geduld, hij dacht dat we oude vrienden waren. (Esther en Guido, mochten jullie dit lezen, dan zijn zijn we heel benieuwd hoe jullie bezoek aan de Himba is verlopen!)
Omdat je niet zonder cadeaus bij een Himba dorp kunt aankomen gingen we eerst met K.K. inkopen doen bij de supermarkt.We kochten twee grote zakken meel waar de Himba vrouwen porridge van maken, witbrood, tabak voor de mannen die pijp roken en snoep voor de kinderen. K.K. wilde geen snoep met papiertjes er omheen, omdat de dorpen dan vervuild raken. We kochten ook potten vaseline voor de vrouwen. Ze mengen de vaseline met okerpoeder en smeren hiermee hun huid in ter bescherming tegen zon en muskieten. Dit smeersel geeft hun huid de prachtige oranje-bruine kleur die kenmerkend is voor de Himba vrouwen.
Zo’n 20 kilometer buiten Opuwo werden we door K.K. een bushpad opgestuurd. We reden tussen kleine maisveldjes en loslopende koeien door, totdat we in de verte een paar Himba dorpjes zagen liggen. K.K. wees het dorp aan waar we heen gingen. Waar het pad ophield reden we door het hoge gras in de richting van het aangewezen dorp en parkeerden de auto onder een boom. Terwijl we uitstapten werden we over de omheining van het dorp bekeken door twee Himba meisjes. Ze droegen de traditionele Himbadracht, wat eigenlijk inhoudt dat ze schaars gekleed zijn. Hun bovenlichaam is bloot en hun onderlichaam wordt bedekt door een mooie leren lap. Hun huid en haar zijn roodbruin gekleurd door de aangebrachte oker. Ze dragen ook sierraden, die in de meeste gevallen een bepaalde betekenis hebben.
Door een soort poort liepen we het dorp in en K.K. sprak de meisjes aan. K.K. zelf is half Himba en half Herrero waardoor hij de taal spreekt en de gewoonte van de Himba kent. Maar doordat hij in de stad woont, Engels spreekt en veel met buitenlandse toeristen omgaat, denken de Himba dat zijn hersenen aangetast ziin. Hij wordt dan ook niet meer helemaal voor vol aangezien.

We volgden de meisjes naar een oude man, die op de grond voor zijn hut zat. In Himbataal begroetten we hem met de woorden die K.K. ons in de auto geleerd had. “Moro” – Good day, en “nawa” – fine. K.K. kende de man als kind al en begon met hem te praten. Het dorp was erg leeg, omdat er eenn Himba begravenis gaande was waar een groot deel van de bewoners naartoe was. Het had dus geen zin om een ander dorp te bezoeken omdat dat waarschijnlijk ook leeg zou zijn. Niet getreurd, de mensen die wel aanwezig waren in dit en het nabij gelegen dorp werden opgetrommeld. Dit waren voornamelijk kinderen en vrouwen en zo waren er al met al toch nog aardig wat mensen aanwezig.
Volgens K.K. moesten we stap voor stap handelen en konden nu de cadeaus uit de auto gehaald worden. Hierbij moesten we wel opletten dat we niet tussen het heilige vuur en het belangrijkste huis van het dorp door liepen, omdat dat als zeer onbeleefd beschouwd zou worden. Het heilige vuur is een takkenbos die aangestoken wordt als de voorouders van de Himba opgeroepen worden. Dit kan om verschillende redenen gedaan worden bijv. als er iemand gaat trouwen of als er raad nodig is.
Het leek K.K. geen goed idee om uit Holland meegebrachte knuffels aan de kinderen te geven, omdat dat volledig buiten hun cultuur valt. We zagen één meisje met een houten handgesneden popje, maar verder helemaal geen speelgoed en zeker niets dat aan ons westerse speelgoed deed denken.
De cadeaus werden overhandigd aan de oude man en K.K. hield een lange introductie over de gewoontes en de gebruiken van de Himba. Hij vertelde dat een pasgeboren baby die sterft, middenin de hut van de moeder begraven wordt. Een wat ouder kind, dat echter nog geen geschiedenis heeft binnen de groep, wordt middenin het dorp begraven op de plek die is afgezet voor het vee. De raad van de voorouders is leidinggevend. Via het Heilige Vuur krijgt men o.a. van hen te horen hoe een kind moet heten.
Koeien en geiten zijn voor de Himba heel belangrijk. Ze gebruiken de melk, het vlees en de huid van de dieren. De Himba leven van ruilhandel.
Na een tijd achtte K.K. het moment rijp om foto’s te maken. We begonnen met de kinderen, die natuurlijk meteen zichzelf op het schermpje van de camera terug wilden zien. Er waren ook enkele prachtige jonge vrouwen, die we vervolgens voorzichtig met de camera benaderden. Ze trokken zich er niet veel van aan dat we foto’s maakten en toen we één van hen lieten zien hoe ze erop stond zei ze droogjes: “Beautiful”.
Vanaf het moment dat een meisje gaat menstrueren verandert ze haar haardracht. Ze gaat dan een soort ‘kroontje’ op het haar dragen.
Eén van dejonge vrouwen begon okerpoeder te malen op een steen. Ze bewaarde het poeder in een papiertje dat ze met een touwtje dichtgebond.Toen Véronique geïnteresseerd bij haar ging ziten kreeg ze wat okerpoeder op haar arm gesmeerd. Omdat K.K. de jonge Himba vrouw gevraagd had in de zon te gaan zitten, omdat dat beter was voor de foto, voelden we ons wel erg de toerist voor wie een kunstje opgevoerd wordt. Ook moesten we denken aan foto’s en verhalen van ontdekkingsreizigers aan het einde van de 19de eeuw, omdat we zo binnendrongen in een hele andere, tamelijk gesloten wereld. We kregen de indruk dat deze Himba mensen niet dagelijks blanke toeristen over de vloer kregen. De laatste keer dat K.K. in dit dorp geweest was, was drie jaar geleden en volgens hem kwamen de excursies van het hotel hier niet.

Daarna werd er voor ons gedanst. Dat wil zeggen, we kregen de indruk dat ze zich een beetje verplicht voelden om te dansen vanwege alle cadeaus, maar ze waren erg verlegen. Na verloop van tijd zagen we dat de vrouwen moe werden van het dansen, vooral één van hen, die een kind op haar rug droeg. K.K. haalde er zijn schouders over op, maar wij vonden het wel genoeg en begonnen voor ze te klappen.
De kinderen kregen de smaak van het fotograferen nu pas goed te pakken en terwijl Herman met K.K. het dorpje rondliep, bleef Véronique bezig met de kinderen. Waar zij ging liepen de kinderen achter haar aan en verdrongen elkaar voor de lens. Deed zij een stapje achteruit om ze allemaal in beeld te krijgen, dan deden de kinderen een stapje vooruit. Dan deed zij nog een stapje acheruit en de kinderen nog één vooruit, totdat Véronique bijna in de omheining belandde. Op een gegeven moment begonnen de kinderen gekke bekken te trekken voor de lens en wilden ze zelf foto’s maken van ons, wat we ook even gedaan hebben.

Toen het tijd was om te vertrekken begroetten en bedankten we iedereen uitbindig: “Okuhepa”- Thank you. “”Karee nawa”- Goodbye. Terwijl we wegliepen, werden het wittebrood en het snoep onder de kinderen verdeeld.
Buiten de omheining waren we nog getuige van een ezelrace. Met een hoop herrie kwam een stel jongens, hard rijdend op hun ezel, voorbij gestoven.Eén ezel was leeg. Een heel eind verderop liep een jongen achter de ezels aan. Waarschijnlijk was hij de berijder en tijdens de race van zijn ezeltje gevallen.
Onder de indruk van ons bezoek en terughobbelend over gras en stenige paden kwamen we de koeien van de Himba tegen die op weg naar huis waren. De koeien hebben geen begleider nodig. ‘s Ochtends gaan ze het veld in op zoek naar gras en water en ’s avonds komen ze weer terug zonder dat daar iemand aan te pas komt.