Township Tour (de eerste knuffels weggegeven)

HATA ANGU... let’s get to know each other…
Deze uitnodigende woorden op een folder van Swakop Township Tours, die we bij aankomst in Swakopmund in Guesthouse Seabreeze zien liggen, prikkelt onze nieuwsgierigheid meteen en we boeken voor de volgende dag.

Op zondagmiddag om 3 uur worden we bij het guesthouse opgepikt met een busje van de Township Tours. De chauffeur en gids stelt zich voor: “My name is Castro, like Fidel Castro”. Dat zullen we niet meer vergeten. Hij schudt handen ‘the Namibian way’: gewone hand, duim omvatten, vingers omvatten. Hij leert het ons meteen. Als je een hand geeft zoals wij dat in Nederland doen, betekent dit dat je niet geïnteresseerd bent in die persoon.
Castro spreekt goed Engels en zal ons de komende uren rondleiden door de townships van Swakopmund, de kustplaats waar we twee nachten verblijven. Onze groep bestaat naast ons uit een erg aardig Frans stel , dat ter gelegenheid van hun 20-jarig huwelijk een reis door Namibie maakt. We zijn dus maar met z’n vieren, wat een voordeel blijkt te zijn. We passen overal in de kleine huisjes, kunnen alles vragen wat we willen weten en er ontstaat echt een gesprek met z’n vijven en met de mensen die we bezoeken. “There are no stupid questions, just ask”, nodigt Castro ons uit. Dat zeggen we in het museum ook altijd, dus ik voel me meteen op m’n gemak.

Hobbelend over de onverharde wegen rijdt Castro ons naar Mondesa, de township waar Damara, Nama, Herero en Ovambo mensen naast elkaar leven. Onderweg vertelt hij wat hij die middag allemaal voor ons in petto heeft: we gaan een wandeling maken door de township en bezoeken brengen aan een 86-jarige Damara chief, een klein crafts centre, een Herero dame, een traditionele genezer (“a bit like homeopathy”), een locaal café “and then I am going to feed you caterpillar” lacht Castro – ik denk dat hij een grapje maakt. Tot slot zullen de kinderen voor ons dansen en weer grapt Castro: “And then you may show me how people dance in Holland and France!”. Het klinkt allemaal heel spannend en we hebben er veel zin in.
Castro parkeert het busje voor het café en geeft voor we uitstappen nog een korte instructie: “Children like to be photographed, dat mag je ongevraagd doen. Ze willen ook heel graag de foto die je van ze genomen hebt terugzien op je schermpje. Als je volwassenen wilt fotograferen moet je dat eerst even vragen. Het zou fijn zijn als jullie terug in Nederland en Frankrijk wat afdrukken van de foto’s willen opsturen, zodat ik ze kan uitdelen aan de kinderen. Dat vinden ze prachtig. Verder houden ze ervan om geswingd te worden.”
Herman en ik hebben een rugzakje volgestopt met knuffels en vragen aan Castro wanneer we die het beste kunnen uitdelen. Hij adviseert ons ze te bewaren voor de kinderen die gaan dansen. Knuffels geven aan de kinderen die we op staat tegenkomen is niet handig volgens hem, omdat de kinderen dan bij volgende tours ook van andere touristen zullen verwachten iets te krijgen. Ze zullen steeds meer verwachten en ten slotte om geld vragen. Je kan ook niet aan enkele kinderen op straat een knuffel geven, dat zou niet eerlijk zijn, dan moet je ze allemaal iets geven.

Daar gaan we. Zodra we door de brede aangestampte zandstraat met aan weerszijden kleine stenen huizen lopen, rent er een jongetje op me af en pakt mijn hand. Zijn andere hand is voor Emmanuelle (de Francaise) en zij begrijpt het meteen: hij wil geswingd worden. “One... two... three!” Bij drie slingeren we hem aan onze handen voor ons uit. Hij straalt: nog een keer! Deze jongen is een acrobaatje en hij gooit bij de tweede keer zijn benen over zijn hoofd voor een achterwaartse koprol in de lucht. Van verschillende kanten komen kinderen aanrennen die ook met ons willen spelen. Olivier, de Fransman, is groot en tilt de kinderen boven zijn hoofd.
“Take picture of me?” roepen ze. We klikken ons een slag in de rondte. Sommige meisjes gaan er echt voor staan als volleerde fotomodelletjes. Je hebt nog niet afgedrukt of ze drukken hun neus op het schermpje om te zien hoe de foto eruit ziet. En als ze niet tevreden zijn over hoe ze erop staan moet er nog een foto gemaakt worden. Het jongetje dat we geswingd hebben poseert als 007. Eerst zonder en daarna met speelgoedpistool dat hij voor de foto even van een vriendje geleend heeft.
We zouden hier nog uren kunnen blijven hangen, maar we moeten door, het programma wacht.

Terwijl we verder lopen vertelt Castro over de geschiedenis van de township. Tijdens Apartheid probeerde de Zuid-Afrikaanse regering (Namibie is pas sinds 1990 onafhankelijk) de verschillende stammen van elkaar te scheiden en tegen elkaar op te zetten door ze verschillende voorrechten te geven in de hoop onderlinge strijd te veroorzaken. Dit deden ze o.a. door de ene groep betere huizen te geven dan de andere. Het is de regering niet gelukt om verdeeldheid te zaaien, de verschillende groepen bleven onderling contact houden en elkaar opzoeken. Dit laatste raakt en ontroert me als ik het hoor.

Voordat we het huis van de Damara-chief binnengaan vertelt Castro ons hoe we haar moeten begroeten. De Namibische handshake en een groet in Damarataal, die ik helaas vergeten ben.
De Damara-chief is een vrouw en heet Oma Lina. Ze is 86 jaar en sinds 9 jaar chief van de Damara in de township. Ze staat in hoog aanzien en wordt voor allerhande zaken geconsulteerd. Iedereen kan altijd bij haar binnenlopen, ze is er altijd. Zo iemand zouden we in Nederland ook moeten hebben! Castro vertelt dat het bijzonder is dat een vrouw chief is, meestal zijn het mannen. Oma Lina liep sinds haar twintigste mee met de vorige chief en heeft van hem alles geleerd. Ze is zeer religieus en dat is haar anker. Ze leidt ook kerkdiensten (ter info: 90 procent van de bevoliking in Namibie is Christelijk). Op mijn vraag wie de man op de foto is die aan de muur hangt, vertelt Castro dat Oma Lina 12 kinderen had, waarvan er 10 overleden zijn. Sommige zijn omgekomen tijdens Apartheid, andere bij verkeersongelukken (een grote doodsoorzaak in Namibië, omdat er vaak te hard gereden wordt op de slechte wegen). Toch zit Oma Lina er stralend en wijs bij en soms schatert ze het uit als er een grapje gemaakt wordt. Een bijzondere vrouw.

De Herero dame is de volgende aan wie we een bezoek brengen. Ze woont in een roze huis en draagt de klederdracht van de Herero. Toen ze Duitsers eind 19de eeuw Nambië koloniseerden droegen de vrouwen die hier woonden nauwelijks kleren. Dat was de kolonisten een tikkeltje te heftig en daarom gaven ze ze stoffen waarvan kleding gemaakt werd die nog steeds wel wat weg heeft van de jurken rond 1900 in Europa. Sommige Herero vrouwen dragen vele rokken over elkaar.
We leren van de dame die we bezoeken dat de Herero een volk is dat leeft van veeteelt, voornamelijk koeien. Koeien zijn goud waard, het is hun kapitaal. Het is dan ook voor een Herero dame een compliment als je zegt dat ze op een koe lijkt. Sterker nog: de Herero vrouw moet langzaam bewegen en zacht praten. Als de chief ziet dat ze rent of hard praat, krijgt ze een boete en moet ze een koe betalen.
Dan gaan de mannen de kamer uit en blijven Emmanuelle en ik met de Herero vrouw achter. Ineens blijkt ze goed Engels te kunnen spreken. Ze laat ons haar babytje zien dat op het bed in het tweede kamertje dat het huis rijk is, ligt te slapen en vraagt of we uit Nederland spulletjes willen sturen. Briefjes met haar adres heeft ze al klaarliggen.
Daarna trekt ze ons ook een Herero jurk aan en gaan we naar buiten om ons aan de mannen te tonen, die natuurlijk foto’s maken. Mijn hoed is te groot en zakt van mijn hoofd. Geen probleem, de Herero dame gaat achter me staan een houdt hem op zijn plaats. Ik zie er meer uit als iemand die zijn bul gehaald heeft...

Omdat de medicijnman met een consult bezig is kunnen we hem niet ontmoeten.
We rijden door een armere township, waar mensen wonen die wachten totdat er plaats is in de township met de stenen huisjes. De huisjes hier zijn gemaakt van alles wat er gevonden wordt op de vuilnisbelt even verderop: de ‘hardware store’ noemen we het hier, zegt Castro. Hij vertelt dat er maar op enkele plekken water getapt kan worden en dat 5 gezinnen met elkaar 1 wc delen. Als hij stopt bij zo’n waterpunt zegt hij dat ik mijn raam naar beneden moet doen, een man wil iets vragen. Hij wil geld van ons en praat hierover met Castro. Deze zegt dat als hij dat toelaat, hij zijn baan kwijt is. De man snapt het wel. We vragen of hij kinderen heeft. Ja twee. We geven hem twee knuffels. Hij kijkt alsof dat niet preceis was wat hij bedoelde. Een andere man die erbij is komen staan en ook een kind heeft, is heel blij met een beertje met Kerstmuts op.

Dan is het tijd voor de bar. We gaan terug naar de eerste township en raken in de bar met verschillende mensen aan de praat. Het is heel gezellig. Er wordt natuuurlijk gevraagd waar we vandaan komen en als blijkt dat we Nederlands zijn roept men ‘Van Basten’ en ‘Wesley Sneijder’ etc.

Naast de bar is een traditioneel hutje gebouwd waar we mogen eten. In een kom wassen we onze handen, waarna een dame zich voorstelt als de kok en uitleg geeft over de verschillende gerechten en hoe je ze moet eten. Herman doet zich tegoed aan de geroosterde rupsen. In een fotoboekje kunnen we zien hoe en waar ze gevangen worden. Ik ga voor de deegkoek met wilde spinazie.
Na het eten wordt er een groep kinderen opgetrommeld die in het steegje naast de hut voor ons gaat dansen. Gelukkig niet met van die bananrokjes aan, maar gewoon hun eigen kloffie. Een meisje trommelt, ze zingen en om de beurt stappen ze naar voren om iets te laten zien.
Aan de oudste meisjes geven we een heleboel knuffels, zij zullen ze verdelen.
De kinderen spreken allemaal Engels. Dit is de voertaal in Namibië. Het brutaalste meisje zegt dat ze nu iets van ons wil weten: “What is your name, where are you from and what is your profession”. Als de Farnsman zegt dat hij geschiedenisleraar is roept een meisje dat dat haar favoriete vak is. Als ik vertle dat ik in een museum werk en programma’s maak o.a. voor kinderen, willen ze graag komen. Hebben jullie ook skeletten? Die vraag heb ik eerder gehoord:)
Herman pakt ze terug, hij stelt de kinderen dezelfde vragen terug. Drie jongetjes willen ‘spy’ worden, ‘secret agent, 007’. “Dan kan ik geen foto van jullie maken,”antwoordt Herman. ???? “Nee, een secret agent moet geheim blijven.”
De meisjes willen teacher worden, worstelaar (!) en bussiness woman. Het doet ons goed deze idealen te horen.

Om half 8 zet Castro ons weer af bij ons hotel. Het was een fantastische middag! We nemen folders mee om in het hotel in Windhoek neer te leggen. Dot moet iedereen meemaken!